Մարդու իրավունքների պաշտպանի
#Դարձիր_օրինակ կոչին առաջինը միացել է ՀՀ Արագածոտնի մարզպետարանի աշխատակազմի սոցիալական աջակցության Աշտարակի տարածքային գործակալության մասնագետ Դիանա Սարգսյանը։
Ներկայացնում ենք նրա պատմությունը
«Ես 24 տարեկան էի, երբ հայրս մահացավ: Նրա մահը շատ ծանր տարա, վշտից անշարժացա, ինքնուրույն չէի կարողանում քայլել, նստել, պառկել: Մի կերպ հագնվում էի, փակվել էի իմ մեջ, ասես աշխարհից կտրված լինեի, միայն ֆիզիկապես էի այս աշխարհում ներկա: Աշխատանքից էլ դուրս եկա:
Հորս նոր կորցրած մայրս հիմա էլ ինձ համար էր պայքարում, տանն ինձ մոտ իրեն ուժեղ ու հանգիստ էր ցույց տալիս, իսկ աշխատավայրում ինձ համար լաց լինում: Իսկ ես այնքան էի իմ մեջ փակվել, որ անգամ ցավեր ունեի, մի բան էի ուզում, բայց չէի խոսում, գիշեր-ցերեկ խառնվել էր ինձ համար: Սկսեցինք երկարատև բուժումը, նորից սովորեցի ինքնուրույն քայլել, նստել: Հիշում եմ, երբ առաջին անգամ ինքնուրույն լողացա, ուրախությունից լաց եղա: Բայց եկավ հաջորդ փորձությունը: Մի օր արթնացա ու հասկացա, որ չեմ լսում: Նորից փակվեցի իմ մեջ: Սկսեցինք բժշկից բժիշկ վազել, անալիզներ ու հետազոտություններ անել, լսողության կորստի պատճառ գտնել ու բուժել: Պատճառն այդպես էլ չգտան, բուժումն էլ մի փոքր վերականգնեց լսողությունս: Այստեղ ինձ համար ճակատրագական դարձավ մորս որոշումը, ես պետք է տանից դուրս գամ, ես պիտի նորից աշխատեմ: Ասես վերևներում էր այդպես որոշված, որ մեր քաղաքում սոցիալական աշխատողի ազատ աշխատատեղ գտանք: Քանի որ քաղաքացիական ծառայողի պաշտոն էր, պետք է մրցույթի մասնակցեի: Մասնակցեցի, հաղթեցի ու նշանակվեցի աշխատանքի: Շատ ուրախ էի, ոգևորված, ասես նորից սկսում էի ապրել: Բայց մեջս վախ կար, ախր աշխատանքս մարդկանց հետ էր, իսկ ես նորմալ չէի լսում: Մորս ասացի` ախր մամ, ականջներս լավ չեն աշխատում, ես ո՞նց եմ աշխատելու, իսկ մայրս պատասխանեց` «ուղեղդ հո՞ աշխատում է»:
Հաջորդ օրն ուրախ ու ոգևորված գնացի աշխատանքի և սկսվեց հաջորդ դժոխքը: Աշխատավայրում հայտարարեցի, որ լավ չեմ լսում, ուստի խնդրում եմ ինձ հետ խոսելիս մի փոքր բարձր խոսել: Գործընկերներս էլի ոչինչ, իսկ այ վերադասը սրերով լուրն ընդունեց ու սկսեց հոգեբանորեն ինձ ճնշել, որ աշխատանքից ազատման դիմում գրեմ: Ասաց, որ պետք է սկզբից զգուշացնեի, որ լավ չեմ լսում, շուտ իմանային չէին ընդունի աշխատանքի, որ չլսելու պատճառով չեմ կարողանա աշխատել, քաղաքացիները կբողոքեն, ինձ համար էլ լավ կլինի, եթե ազատման դիմում գրեմ: Այդ պահից իմ մեջ արթնացավ իմ պայքարող ու չհանձնվող տեսակը: Ասացի, որ դիմում չեմ գրի, դեռ շուտ է ասել, որ քաղաքացիները կբողոքեն, որ չեմ կարողանա աշխատել, որ կգնամ բժշկական քննություն կանցնեմ, տեղեկանք կվերցնեմ աշխատունա՞կ եմ, թե` ոչ:
Պետն էլ անցավ գրոհի, մեկ ամիս ոչ մի գործ չտվեցին, ոչինչ չէի անում, ոչինչ չէին հանձնարարում, 9-ից 6-ը նստած էի: Բայց չեմ բողոքում, դեռ մի բան էլ շատ շնորհակալ եմ: Պայքարի մեջ մտա հասարակության, կարծրատիպերի, խտրականության, իմ շրջապատի ու ինքս ինձ հետ, սկսեցի այսօրվա Դիանա Սարգսյանին կերտել:
Այդ ընթացքում լսողական սարք գնեցի, նորից բուժում ստացա, իսկ աշխատավայրում առավոտից երեկո կարդում էի: Կարդացի սոցիալական աջակցության ոլորտի ողջ իրավական ակտերը, անգամ գործընկերիցս վերցրի իրենց նախկինում անցած վերապատրաստումների նյութերը, մասնագիտությանս տեսականորեն գերազանց տիրապետում էի, կամաց-կամաց սկսեցի գործընկերներիս օգնել ու այդպես 2005թ.-ից առ այսօր աշխատում եմ:
Գլուխս չեմ գովում, այս տարիների ընթացքում դարձա իմ շահառուների, գործընկերների ու վերադասի սիրելին ու հպարտությունը, մինչ այժմ ոչ մի բողոք:
Շարունակում եմ ինքնակրթվել` մասնագիտական գրքեր, վերապատրաստումներ, սեմինարներ, գիտաժողովներ: Սիրում եմ իմ երկրորդ մասնագիտությունը (առաջինը` դպրոցի հոգեբան և անգլերեն լեզվի ուսուցիչ), սիրում եմ օգնել մարդկանց: Հաստատ չեմ կարող ասել, բայց կարծում եմ սահմանափակ կարողությունով միակ սոցիալական աշխատողն եմ:
Աշխատանքում ինձ շատ են օգնում գործընկերներս, հայացքիցս հասկանում են, որ մի բան լավ չլսեցի ու նույնը մի քիչ բարձր ինձ են ասում, իսկ տունայցերը, դե՛, միասին ենք անում: Ես մնացի, մի քանի պետ փոխեցի, առաջին պետս էլ ինձ հանդիպելուց ամաչում է երեսիս նայել: Իմ չլսելը դարձավ իմ այցեքարտը, ասում են` էն չլսող աղջիկը դո՞ւ ես, ասում եմ` այո, ու միասին ժպտում ենք:
Մեր գործակալության պետը ժողովին հրահանգում է` բացի Դիանայից ոչ մեկի հետ բարձր ձայնով չխոսեք ու բոլորս ծիծաղում ենք… 2014-ին 35 տարեկանում ամուսնացա, բայց միասին ապրեցինք 10 օր: Իմ հիվանդությունների մասին ամուսինս գիտեր, ասաց, որ իր համար դա կարևոր չէ, կարևորը ես եմ, որ ամեն ինչ կանի լսողությունս վերականգնելու ու ողնաշարս ուղղելու համար: Բայց ամուսնանալուց հետո ամեն ինչ փոխվեց, երբ ինքն էլ համոզվեց, որ իմ հիվանդությունները խրոնիկ են, սկսվեց հոգաբանական բռնությունը` ես հիվանդ եմ, ձևացնում եմ, որ լավ չեմ լսում, ես հիվանդ երեխա կունենամ, իրեն հիվանդ երեխա պետք չի, ինքը ինձ պահի, թե իր երկու տղաներին (ամուսնալուծված էր, երկու չափահաս որդի ուներ, իր հետ էին բնակվում) ու շարունակական կենցաղային վեճեր: Չդիմացա: Երբ ասացի, որ հետ եմ գնում, ասաց` դա իմ ընտանիքին ու ինձ պատիվ չի բերի, ի՞նչ կմտածեն մարդիկ, ես էլ ասացի` թքած ունեմ:
Այսօր իմ կյանքում կա տղամարդ, ով ինձ սիրում ու ընդունում է այնպիսին, ինչպիսին կամ, ով արդեն 5 տարի ինձ համար ընկեր է, հենարան ու պաշտպան, ով ցավերիս ժամանակ կողքս է, ով անընդհատ չի շեշտում իմ կոր մեջքը կամ քայլվածքը, ով ինձ համոզեց մեքենա վարել սովորել, որովհետև թույլ լսողությունը դատավճիռ չէ, ով չի հոգնում 11 անգամ նույն բանը կրկնել, եթե 10 անգամ ասաց ու ես չլսեցի: Այնպես ստացվեց, որ այդպես էլ մայր չդարձա, բայց էլի չեմ նեղվում:
Բնությունից ինձ տրված ողջ մայրական սերն ու բնազդը տալիս եմ կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաներին ու նրանց ընտանիքներին: Ուզում եմ իմ քաղաքում այդ երեխաների ու նրանց ընտանիքների համար աջակցման կենտրոն կամ խմբակ բացել: Առաջարկս ոգևորությամբ ընդունեց ներկայիս պետը և ասաց, որ ամեն ինչում կաջակցի իրականացնել իմ ծրագիրը: Ուզում եմ բոլորի համար օրինակ դառնալ, սովորեցնել պայքարել, չհանձնվել, թևաթափ չլինել, ուզում եմ իրենց ու իրենց երեխաների վրա խաչ չքաշեն, եթե առողջական որևէ խնդիր ունեն, չմեկուսանան, չթաքցնեն, չվախենան, ուզում եմ օգնել կյանքում իրենց տեղը գտնել, ամեն ինչում լավը տեսնել, եթե մի բան չստացվեց, ոչինչ:
Ինչպես ասում են` մի փնտրեք երջանկություն, այլ ինքներդ դարձեք երջանկության աղբյուր: Այս տարիների ընթացքում սովորեցի չամաչել ու չթաքցնել «թերություններս»: Նախկինում մազերս երկար էին, որ լսողական սարքս չերևա, իսկ հիմա կարճ սանրվածքով եմ: Հանգիստ դիմացինին զգուշացնում եմ, որ լավ չեմ լսում ու խնդրում ինձ հետ փոքր ինչ բարձր խոսել: Չեմ թաքցնում, որ սկոլիոզ ու Բեխտերևի հիվանդություն ունեմ: Հա՛, միգուցե մեջքս ուղիղ չեմ պահում, ուղիղ չեմ քայլում, բայց ՔԱՅԼՈՒՄ եմ, ԻՆՔՆՈՒՐՈՒՅՆ եմ, հիմա էլ մեքենա վարել եմ սովորում, մեքենա եմ գնել: Այն քարացած աղջկանից կարողացա կերտել ինքնավստահ, հաջողակ ու ՊՈԶԻՏԻՎ մարդու: Սիրում եմ ինձ, իմ կյանքը, իմ շրջապատը, իմ աշխատանքը, իմ ընտանիքը, սիրում եմ բոլորին»: